در دنیای امروز، با گسترش فناوری‌ها و پیچیدگی سیستم‌های الکتریکی، نیاز به تجهیزات الکتریکی مقاوم و ایمن بیش از پیش احساس میشود. کابل‌ها و سیم‌ها به‌عنوان یکی از اجزای اساسی در سیستم‌های الکتریکی، نقش حیاتی در انتقال انرژی و اطلاعات دارند. اما در شرایطی که امنیت و ایمنی افراد و تجهیزات در معرض خطر قرار دارد، استفاده از کابل‌ها و سیم‌های معمولی ممکن است کافی نباشد و اهمیت استفاده از سیم و کابل های استاندارد مشخص میشود، در این شرایط، انواع کابل نسوز و سیم نسوز وارد عرصه می‌شوند، اما منظور از استاندارد سیم و کابل چیست ؟
کابل و سیم نسوز به‌ویژه برای محیط‌های خطرناک و حساس طراحی شده‌اند که در آن‌ها خطر آتش‌سوزی، دمای بالا و یا شرایط محیطی سخت وجود دارد. این کابل‌ها با استفاده از مواد عایق مخصوصی ساخته می‌شوند که قادر به مقاومت در برابر حرارت‌های بالا و جلوگیری از انتشار آتش هستند. این ویژگی‌ها باعث میشود که در صورت بروز آتش‌سوزی، کابل‌های نسوز بتوانند عملکرد خود را حفظ کرده و از گسترش آتش جلوگیری کنند.
استفاده از کابل‌ها و سیم‌های نسوز در صنایع مختلفی همچون ساختمان‌سازی، صنایع نفت و گاز، نیروگاه‌ها، تونل‌ها و زیرساخت‌های حمل‌ونقل به‌شدت توصیه میشود. این کابل‌ها نه‌تنها به ایمنی سیستم‌ها کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند خسارات ناشی از آتش‌سوزی را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند.
در نهایت، انتخاب و استفاده صحیح از کابل و سیم نسوز می‌تواند تضمین‌کننده امنیت و پایداری سیستم‌های الکتریکی در شرایط بحرانی باشد، و نقش کلیدی در حفاظت از جان و مال افراد ایفا کند، در ادامه این مقاله با ما همراه باشد تا در مورد استاندارد سیم و کابل ها و همچنین آزمون های لازم برای سیم و کابل ها بیشتر بدانید.
آزمون های سیم و کابل مقاوم در برابر حریق
در صنایع مختلفی که با تجهیزات الکتریکی سر و کار دارند، اطمینان از عملکرد و ایمنی سیم‌ها و کابل‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سیم‌ها و کابل‌های نسوز، به دلیل نقش حیاتی که در انتقال برق و اطلاعات در شرایط بحرانی دارند، نیازمند آزمایشات و آزمون‌های دقیق و تخصصی هستند تا از عملکرد صحیح آن‌ها در مواجهه با شرایط سخت اطمینان حاصل شود و وضعیت استاندادر سیم و کابل مشخص شود.
آزمون‌های سیم و کابل نسوز به مجموعه‌ای از فرآیندها و تست‌ها اطلاق میشود که هدف آن‌ها ارزیابی مقاومت این محصولات در برابر حرارت، آتش‌سوزی، و شرایط محیطی نامساعد است. این آزمون‌ها به طور معمول شامل ارزیابی خواص فیزیکی، شیمیایی و الکتریکی سیم و کابل‌ها تحت شرایط مختلف است. نتایج این آزمون‌ها نقش مهمی در تعیین کیفیت و استانداردهای این محصولات ایفا می‌کنند و اطمینان می‌دهند که سیم‌ها و کابل‌های نسوز می‌توانند در شرایط بحرانی، عملکرد مطلوبی داشته باشند.
آزمون‌های مربوط به کابل و سیم نسوز در راستای تضمین ایمنی و کارایی این محصولات انجام می‌شوند. این آزمون‌ها شامل ارزیابی مقاومت در برابر دمای بالا، تست‌های پایداری الکتریکی، و بررسی عملکرد در مواجهه با شعله مستقیم و حرارت شدید است. همچنین، برخی از این آزمون‌ها به بررسی نحوه انتشار دود و گازهای سمی در هنگام سوختن کابل‌ها و سیم‌ها می‌پردازند، که در ارزیابی ایمنی آن‌ها نقش بسزایی دارد.
با توجه به این موارد، آزمون‌های سیم و کابل نسوز از اهمیت بالایی برخوردارند زیرا اطمینان از عملکرد این کابل‌ها در شرایط اضطراری می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش خسارات جانی و مالی داشته باشد. انجام این آزمون‌ها نه تنها به تولیدکنندگان کمک می‌کند تا از کیفیت محصولات خود مطمئن شوند، بلکه به مصرف‌کنندگان نیز این امکان را می‌دهد که از ایمنی و دوام کابل‌ها و سیم‌های نسوز استفاده شده در پروژه‌های خود اطمینان حاصل کنند.
استاندارد های سیم و کابل نسوز
استانداردهای کابل نسوز برای سیم و کابل سیلیکونی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- استاندارد بین‌المللی IEC
استاندارد بین‌المللی الکتروتکنیکی (IEC) مانند IEC 60245-3 و IEC 60245-4 برای سیم و کابل سیلیکونی استفاده میشود. - استاندارد ملی ایران (ISIRI)
در ایران، استاندارد ملی ایران (ISIRI) نیز برای ساخت سیم و کابل سیلیکونی استفاده می شود. برخی از استانداردهای ملی ایران برای کابل نسوز شامل ISIRI 1926-3 و ISIRI 1926-4 است که معادل استانداردهای IEC 60245-3 و IEC 60245-4 می‌باشند. - Hologen free
استانداردهای IEC 60754-1 و IEC 60754-2 برای اندازه گیری انتشار گازهای اسیدی در کابل‌ها استفاده می شود. این استانداردها اطمینان می‌دهند که کابل ها در صورت سوختن، گازهای سمی و خورنده ای تولید نمی‌کنند. - Low smoke
استانداردهای IEC 61034-1 و IEC 61034-2 برای اندازه گیری میزان دود تولید شده توسط کابل‌ها در صورت سوختن استفاده می شود. این استانداردها ایمنی افراد را در معرض حریق ها افزایش می دهند. - Flame retardant
استاندارد ملی ایران ISIRI 3081 و استاندارد بین المللی IEC 60332 برای ارزیابی خاصیت مقاومت به شعله در کابل‌ها استفاده می شود. این استانداردها اطمینان می‌دهند که کابل ها در معرض شعله قابل انتشار نمی‌باشند. - Fire resistance
استاندارد ملی ایران ISIRI 3082 و استاندارد بین المللی IEC 60331 برای ارزیابی خاصیت مقاومت در برابر حرارت شعله در کابل‌ها استفاده می شود. این استانداردها اطمینان می دهند که کابل‌ها در برابر حرارت شعله مقاوم هستند. - Quality Management Systems
استاندارد ISO 9001-2008 برای سیستم‌های مدیریت کیفیت استفاده می شود و تضمین می کند که فرآیندهای تولید کابل‌های سیلیکونی با استانداردهای ملی و بین‌المللی مطابقت دارند.
استاندارد های اروپایی سیم و کابل نسوز
علاوه بر استاندارد هایی کابل نسوز سیلیکونی که در بالا اشاره شد، استانداردهای BS EN که به عنوان استانداردهای اروپایی شناخته می‌شوند نیز وجود دارند که در ادامه توضیحاتی درباره هر یک از استانداردها داده می شود:
- استاندارد BS EN 60332-1-2
این استاندارد برای ارزیابی مقاومت کابل در برابر انتشار شعله استفاده می شود. در این آزمون، یک نمونه کابل به طول ۶۰ میلی‌متر در یک محفظه فلزی بسته می شود و با استفاده از یک مشعل گاز پروپان به کابل شعله اعمال می شود. اگر کابل در این آزمون نسوزد، شعله را به فاصله کمتر از ۲/۵ متر انتقال ندهد و خود شعله را خاموش کند، آزمون موفق می باشد. - استاندارد BS EN 60332-3-22 Cat. A
این استاندارد نیز برای ارزیابی مقاومت کابل در برابر انتشار شعله استفاده می شود. در این آزمون، چندین رشته کابل روی یک نردبان از جنس آهن بسته می شوند و به مدت ۴۰ دقیقه شعله به کابل‌ها اعمال می شود. اگر کابل‌ها در این آزمون نسوزند، شعله را به فاصله کمتر از ۲/۵ متر انتقال ندهند و خود شعله را خاموش کنند، آزمون موفق میباشد. - استاندارد BS EN 60754
این استاندارد برای اندازه‌گیری انتشار گازهای اسیدی در حین سوختن کابل‌ها استفاده میشود. در این آزمون، عایق و پوسته بیرونی کابل تا ۹۳۵ درجه سانتیگراد گرم میشود و گازهای تولید شده توسط آن اندازه‌گیری می‌شوند. اگر مقدار pH کمتر از ۳ و هدایت الکتریکی بیش از ۱۰۰ S/Cm نباشد، آزمون موفق میباشد. - استاندارد BS EN 61034
این استاندارد سیم و کابل برای اندازه‌گیری تراکم دود تولید شده توسط کابل‌ها در حین سوختن استفاده میشود. در این آزمون، کابل‌ها در یک محفظه با سیستم اندازه‌گیری دود قرار می‌گیرند و تعدادی پارامتر مانند سطح انتقال نور توسط یک وسیله اندازه‌گیری کنترل میشود؛ اگر که مقادیر سطح انتقال نور تجاوز نکنند، آزمون موفق میباشد.
نتیجه گیری
استانداردهای مورد استفاده در آزمون‌های فوق برای ارزیابی ایمنی و عملکرد کابل نسوز سیلیکونی در شرایط آتش سوزی استفاده می‌شوند. این استانداردها با بررسی و آزمایش کابل‌ها در مقابل شعله، انتشار گازهای سمی و خورنده و تولید دود، به عملکرد کابل‌ها در شرایط آتش سوزی پاسخ می‌دهند. با استفاده از این استاندارد سیم و کابل، می‌توان تضمین کرد که کابل‌ها در صورت بروز حریق، خطری برای افراد و محیط زندگی نداشته باشند و عملکرد مناسبی از خود نشان دهند.
